Biologische landbouw groeit in Europa, maar stokt in Nederland: hoe komt dat?

Uit deze cijfers van Eurostat blijkt dat het biologische landbouwareaal in de Europese Unie tussen 2012 en 2022 met 56 procent is toegenomen. In 2022 was meer dan 10 procent van het totale landbouwareaal in de EU biologisch. Landen zoals Oostenrijk, Estland en Zweden lopen voorop met meer dan 20 procent van hun landbouwareaal dat biologisch is. Deze landen hebben beleidsmaatregelen en subsidies geïmplementeerd om de overgang naar biologische landbouw te ondersteunen.

Nederlandse biologische landbouw blijft achter

In Nederland is slechts ongeveer 4 procent van het landbouwareaal biologisch, ondanks de ambitie om dit tegen 2030 op 15 procent te brengen. Dit betekent dat Nederland nog een lange weg te gaan heeft om deze doelstelling te behalen. De relatief lage groei van het biologische landbouwareaal kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder de hoge kosten van omschakeling, een gebrek aan ondersteuning en subsidies, en de concurrentie met conventionele landbouwpraktijken.

Volgens onderzoekers die met NOS spraken, is de passieve houding van de overheid een belangrijke belemmering. Daarnaast wijzen ze op terughoudende kredietverstrekking door banken, waardoor omschakelende boeren een lastige startfase hebben.

Afzetmarkt in Nederland

Biologische boeren in Nederland worden geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen. De kosten en inspanningen die gepaard gaan met de overgang naar biologische landbouw zijn hoog. Daarnaast is er een gebrek aan infrastructuur en markttoegang voor biologische producten, wat de groei bemoeilijkt. Marktonderzoeker Katja Logatcheva van Wageningen University & Research (WUR) zegt tegen de NOS: „Alles valt of staat bij voldoende afzetmarkt. Dat is in Nederland nu een grote belemmering.”

Logatcheva benadrukt dat de consument op verschillende zaken let, zoals prijs, smaak, gezondheid en duurzaamheid. Omdat de prijs van biologische producten hoger is, moeten deze andere zaken extra gewaardeerd worden. „Daar speelt ook informatievoorziening weer een rol”, aldus Logatcheva tegen de landelijke omroep.

Cocktail van bestrijdingsmiddelen

Volgens parkinsononderzoeker Bas Bloem van het Radboudumc zijn wetenschappers toenemend bezorgd over gezondheidsschade door blootstelling aan een cocktail van lage doseringen bestrijdingsmiddelen. „Als je uitsluitend biologische producten eet, zou je blootstelling lager moeten zijn”, zegt Bloem. WUR-onderzoeker Wijnand Sukkel voegt toe dat biologische groenten en fruit doorgaans hogere gehalten aan antioxidanten en vitamine C hebben, en minder cadmium bevatten.

Toekomstperspectieven

Om de doelstellingen voor biologische landbouw in Nederland te halen, is het volgens veehouderijexpert Migchels belangrijk dat grote supermarktketens overstag gaan. „Als Jumbo en Albert Heijn ervoor kiezen om net als Plus hun huismerken biologisch te laten zijn, kan het heel snel gaan. De kosten zullen dan ook flink dalen, met dus ook een lagere meerprijs in het schap”, aldus Migchels.

Tot die tijd blijft de groeiende achterstand een bedreiging voor Nederlandse bioboeren. Vanwege de achtergebleven binnenlandse vraag gaat een deel van hun productie naar buurlanden, wat onzeker is nu de biologische productie in de rest van Europa sneller groeit.