BioRegio biedt kansen

De Duitse BioStadt Bremen of BioStadt Freiburg, Città del Bio in Italië: in het buitenland zijn er succesvolle voorbeelden van biologische regio’s waar overheid en bedrijfsleven samenwerken om biologisch te bevorderen. Michaël Wilde van The Organic Embassy en Bavo van den Idsert van Id’s Oké, voerden een eerste verkenning uit voor de provincie Noord-Brabant naar de mogelijkheden van een BioRegio in Nederland. Zien ze kansen? Bavo van den Idsert glimlacht: “Het begint met heel veel praten. We kijken waar de energie zit, waar mensen enthousiast worden van de mogelijkheden die biologisch biedt.” Drie voorwaarden blijken dan cruciaal voor een succesvolle BioRegio, dit kwam ook naar voren uit een inventarisatie die Bionext opstelde over Biologische Regio’s in Europa (zie kader). Michaël Wilde: “Als eerste moet je bestuurlijk draagvlak hebben. Wethouders, gedeputeerden, beleidsmakers moeten zien dat het past bij hun ambities, dat biologisch bijdraagt om doelen op het gebied van gezondheid, klimaat, natuur, zorg of verandering in de landbouw te halen. Daar worden ze enthousiast van.” Ten tweede is natuurlijk een goed biologisch netwerk met sterke bindingen met het bedrijfsleven een vereiste. “Dan kan je een sterk web vormen met het regionale bedrijfsleven.” Ten derde is verbinding met maatschappelijke organisaties belangrijk. “Denk bijvoorbeeld aan Natuurmonumenten of Brabants Landschap, of juist een groep zorginstellingen. Zij weten hoe het in een regio gaat en dragen graag bij aan lokaal voedsel. Zo is iedereen van toegevoegde waarde.” Bavo van den Idsert vult aan: “Dan kan alles gaan bewegen.”

Regionaal enthousiasme

In Brabant trof Bavo van den Idsert, ook een beetje tot zijn eigen verrassing, veel bestuurlijk enthousiasme aan. “Veel gemeentes hebben ambitieuze plannen, bijvoorbeeld op het gebied van gezonde voeding, natuur om ook in te recreëren of een duurzaam beheerde bodem. Het was echt een verademing hoe goed bio daaraan bij kan dragen en dat bestuurders dat ook zien.” Michaël Wilde vult aan: “Ja, echt een eyeopener. Misschien dachten we van tevoren dat het een beetje controversieel zou kunnen zijn, dat er weerstand zou komen om reguliere boeren te beschermen. Maar dat is niet zo, iedereen zoekt perspectief voor de landbouw.” Het mooie van biologisch volgens beide heren is ook dat het multi-inzetbaar is. “Een gemeente als Tilburg zet vol in op lokaal voedsel, daar kan bio prima aan bijdragen. Breda zet weer meer in op groen in en om de stad, Eindhoven op klimaat. Ook dat past prima bij biologisch.”

Schaal en volume

Biologische boeren, verwerkers en handel werken al jaren samen met het bedrijfsleven in hun regio en organiseren allerlei activiteiten om burgers aan hun bedrijven te binden. Van open dag tot fietstocht, van leveren aan een plaatselijk restaurant tot inspreken in de politiek. Wat maakt een BioRegio dan zo anders? “De schaal,” stellen Wilde en van den Idsert eensgezind. “Natuurlijk zijn bioboeren verbonden met hun omgeving, maar dat is soms een samenwerking in een klein gebied of bijvoorbeeld maar met één zorginstelling. Met een BioRegio werk je aan een serieuze transitie en aan volume in de afzet van biologisch. Een wat grotere stad als echt afzetgebied werkt dan goed. Bijvoorbeeld in de regio Eindhoven met de tech-industrie. Daar zitten bedrijven tussen die 30.000 mensen per dag in hun bedrijfsrestaurants te eten geven. Stel je voer dat zo’n bedrijf meedoet.” Bavo van den Idsert ziet hier serieuze kansen, omdat het al lukt op kleinere schaal. “Met BioLokaal hebben we met tien bedrijven in Brabant het aandeel biologisch in de bedrijfscatering van 2,5 procent naar 12 procent weten op te schroeven. In drie maanden. Stel dat er straks 100 of 200 bedrijven meedoen, dan maak je echt stappen. De cateraars in Brabant zijn nu klaar voor die markt.” Een recent rapport van CE Delft waarin wordt geconstateerd dat de Rijksoverheid zonder grote meerkosten een eis van 25 procent bio in de aanbesteding voor catering kan opnemen, ondersteunt het pleidooi. “Wij denken dat er wel een effect op de prijs is,” stelt Wilde. “Maar toch, de Rijksoverheid kan zo een rol als voorloper vervullen. Als het daar haalbaar is, volgen provincies, gemeenten en de semi-overheid zoals de Belastingdienst. En kan je regionaal aan grote bedrijven en instellingen gaan vragen: wat staat er in jullie MVO beleid? Wat gaan jullie doen in de catering?”

Biologische winkels en lokaal

Een BioRegio past goed bij ondernemers met hart voor biologisch. “Ook het biologisch winkelkanaal heeft interesse in lokaal. Speciaalzaken en natuurvoedingswinkels zijn goed in het vertellen van het verhaal van de biologische boer uit de buurt en hebben een sterke verbinding.” Dat is met communicatie nog beter te benutten. “Borden op ’t erf, bij de speciaalzaak en op de boerenmarkt: serieuze communicatie,” merkte Michaël Wilde in zijn recente samenwerking met de ondernemers van ‘Rotterdam de Boer op’, een regionaal samenwerkingsverband dat ook potentie biedt voor opschaling. “Waarom benoemen we dat niet als ‘bio’ in plaats van natuurinclusief? En hoe gaan we met z'n allen beter communiceren om de zichtbaarheid van de boer te vergroten? Dat bleek daar een veel grotere vraag dan bijvoorbeeld de logistiek, dat iedereen altijd als knelpunt ziet bij lokale distributie.” De logistiek is – met bijna elke ondernemer die zelf de stad in rijdt – helemaal niet logisch. “Maar dan blijkt het praatje belangrijk. Het directe contact tussen de chef-kok en de boer of de chauffeur zorgt voor verbinding en zo stemmen ze snel en slim de bestellingen af.” Overigens: de omschakeling naar elektrisch vervoer, kan wel weer een aanleiding zijn om de logistiek te bundelen. “Dat komt er natuurlijk wel aan.”
Naast de bestuurlijke energie, een sterk netwerk van het biologische en overige bedrijfsleven plus betrokken maatschappelijke organisaties zien ze nog vijf kleinere potentiële partners. Denk aan cateraars, onderwijs, zorg, horeca en toerisme of evenementen om volume en schaal te bereiken. In verschillende gebieden zijn weer andere partners van toepassing. “Bijvoorbeeld in het Land van Cuijck is zorg heel belangrijk. Met een BioRegio kijk je eigenlijk: hoe gaan we de plannen die daar al leven, versterken?” Hoe kan het biologische bedrijfsleven meedoen? “Als een stad zich uitroept tot BioStad of een regio tot BioRegio, dan kan je aansluiten.”