Opinie: Eric van Veluwen: Boer, burger en boterham

Maar hoe kan het nu zijn dat er in agrarisch Nederland zo'n verharding heeft plaatsgevonden dat het lijkt alsof er geen praten meer aan is? Zijn we uitgepolderd? Legt het gezonde, ooit veelvuldig geroemde, boerenverstand het af tegen onderlinge rancune, politieke dialogen en korte lontjes en zijn we daardoor wars van een broodnodige lange termijnvisie? Ergo, gaan we collectief weer de noodzakelijke verandering maar voor ons uit schuiven en blussen we een brandje terwijl de wereld in de fik staat?

Het zou wellicht grappig zijn, als het niet om te janken was. Sinds een paar jaar al zit Nederland op slot en zucht de Nederlandse natuur onder een nog grotere overdosis stikstof dan gedacht, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research waarbij 136 locaties die in 1990 waren bemonsterd in 2024 opnieuw werden bekeken. En toch schrapte onze nieuwe regering afgelopen zomer zonder pardon 20 van de 25 miljard euro die gereserveerd waren voor de stikstofreductie.

Nederland heeft namelijk geen stikstofcrisis, maar een natuurcrisis, lijkt dit kabinet over te willen brengen. Waarvan ik denk dat het meer een bestuurscrises is waar niemand zijn vingers aan wil branden.

Stikstofploeg

Zelfs de recente uitspraak van de raad van State, dat onze (gekozen) regering zich onrechtmatig gedraagt lijkt de kampen alleen maar verder uit elkaar te drijven dan zich broodnodig nader te verenigen. De onlangs opgerichte stikstofploeg van Dick Schoof, die zich er nu hoogstpersoonlijk mee bemoeit noemt zich ‘Economie en Natuur’. De volgorde van de woorden is uiteraard niet willekeurig; die verraadt de prioriteit van dit kabinet.

Het zijn allemaal vrij harde woorden, geënt op economische gronden, maar ik gun het onze boerenstand echt dat men uit de slachtofferrol komt en weer werk gaat maken van gezond en eerlijk geproduceerd voedsel. Waar men heel lang dacht dat boeren werken op een manier die we hen als maatschappij hebben opgedrongen, neigt het er steeds meer naar die andere werkelijkheidsbeleving. Er lijkt geen ruimte te mogen zijn voor kleinschaligheid, maar in hun ogen is enkel grootschalige landbouw rendabel. De vraag is natuurlijk voor wie en voor hoe lang? Tegelijk weten we dat het model van intensieve landbouw en veehouderij al lang over de houdbaarheidsdatum heen is ook al proberen ze dat te verhullen met gesubsidieerde schaamlapjes snippergroen, een meter vrolijke bloeiende bermen en foto’s van blije beesten bij de oprit.

Samen maken we het landschap Great Again

Samenwerken met “gelijkgestemden ”is volgens mij de enige manier om een vuist te maken en de kritische massa te overtuigen van wat een gezond landbouwsysteem ons aan kwaliteitsvoedsel kan leveren. De gezonde trots mag best weer terug op het bord, maar de rol van zij tegen wij is te dominant geworden. Zo spreek ik regelmatig (biologische) boeren die me als eerste vertellen wat ze vooral Niet doen, geen gif/gewasbeschermingsmiddelen, geen kunstmest etc. Ik begrijp dat nooit zo goed, want ik zou als trotse boer zeggen wat ik vooral Wel doe!

En als ze ondertussen toch hun gelijk claimen en hun methodologie als het grote goed beschouwen en met een stelligheid en koppigheid die me doet duizelen, vrees ik dat het nog lang duurt voordat men elkaar weet te vinden in de dialoog naar een gezonde toekomst van de landbouw.

En ja, de burger, die krijgt in het kielzog ook de schuld, want die koopt goedkoop voedsel, ook al is dat sinds 2020 ruim 25 procent duurder geworden. Een stijging die niet ten gunste is gekomen van de boer-producent of zelfs maar de supermarktketen, maar van pervers opgelegde prijsverhogingen van de voedselmaffia. Helaas is het meeste ook nog eens verslavende en ziekmakende Ultra processed Food; het zogenoemde UHPF.

Om dan ook maar af te sluiten met nog een uitspraak van Nietzsche “god is dood” waarmee hij bedoelde dat God vervangen is door een andere entiteit, namelijk door wetenschap en technologie. Er is moed voor nodig om in de “afgrond” van het goddeloze te kijken

Ik zou zelf pleiten voor meer intelligente eenvoud, en boerenwijsheid.