'Bepaalde struiken dienen als een soort medicijnkast voor de koeien'

Een mooie, diverse groep van zo’n 100 agrariërs die al gestart waren met agroforestry en agrariërs die overwogen of ze hiermee wilden beginnen, namen deel aan de Agroforestry Inspiratiedag. Dagvoorzitter Heleen Lansink heette iedereen van harte welkom op zuivelboerderij De Brummenaer.

Melkveehouders Jan Willem Breukink en Michaela van Leeuwen bouwden hun bedrijf De Brummenaer in 2016 opnieuw op, op een plek die wat verder landinwaarts ligt van de IJssel dan oorspronkelijke locatie. Breukink is zeer enthousiast over agroforestry, mede dankzij zijn vrouw Michaela van Leeuwen. Grinnikend: „Dat is wel vaker het geval met agroforestry, dat je vrouw dan zegt dat het een goed idee is.”

15 procent uit het bos

Op de Brummenaer worden bomen aangeplant. Breukink vertelt dat zijn koeien ‘het liefste tot zo’n 15 procent uit het bos vreten’. En hij deelt met de aanwezigen zijn ervaringen over de kracht van agroforestry en hoe het de samenwerking tussen schimmels en planten versterkt. „Ik hoop dat aan het eind van de dag er bij iedereen een zaadje is ontkiemd om verder te gaan of te starten met agroforestry.”

Breukink en van Leeuwen zijn zelf enthousiast. „Agroforestry - of gewoon bomen planten, zoals we het ook wel noemen - is een mooie aanvulling op het bedrijf. Het draagt bij aan de biodiversiteit, verbetert de bodem- en waterkwaliteit en biedt een natuurlijke voedingsbron voor extra mineralen en nutriënten voor de koeien.”

Van Leeuwen vult haar man aan: „Bepaalde struiken dienen als een soort medicijnkast voor de dieren en zorgen voor een natuurlijke aanvulling op de mineralenbehoefte. Bovendien levert de oogst, zoals walnoten en fruit, extra inkomsten op.”

Schaduw voor kippen

Drie agrariërs, die geheel of gedeeltelijk biologisch werken, delen hun inspirerende ervaringen over de toepassing van agroforestry op hun bedrijf. Melkveehouder Rick Huis in ’t Veld uit Lettele startte 7 jaar geleden met het planten van bomen op zijn land.

Melkveehoudster en biologisch pluimveehouder Conny van den Top uit Lunteren kwam op Facebook iemand tegen die een lange reis naar India wilde compenseren met bomenaanplant bij een boer. Ze zocht schaduw voor haar kippen en een reden om ze bij de stal weg te trekken. „Verder de uitloop in”, geeft ze aan. Met de reiziger sprak ze via een contract af dat diegene tachtig notenbomen financiert, die Van den Top twintig jaar laat staan.

Snoeien specialistisch

Akkerbouwer Theo Nieuwenhuis uit Didam schakelde om: van melkveehouder naar biologische plantenteelt. „Ik heb hazelaars geplant op mijn grond. Bewust in rijen en niet als bos, want de gewassen moeten er gewoon tussen kunnen groeien.”

Alle drie geven de voorbeeldboeren aan dat dierenwelzijn, extra inkomsten, natuurinclusief en een weerbaarder systeem redenen waren om bomen te planten. Over arbeid zei Van den Top: „Snoeien had ik achteraf gezien vanaf het begin af aan uitbesteed, het is toch wel een specialistisch ding. Bomen, daar moet je wel tijd voor maken.” Huis in ’t Veld vulde aan: „Je komt altijd tijd te kort. Ik heb gelukkig een groep vrijwilligers voor bijvoorbeeld het onkruidvrij maken van de boompjes.”

Tekst gaat verder onder de foto.

Rollende notenraper en heggenschaar

Naast een gesprek met voorbeeldbedrijven biedt de Agroforestry Inspiratiedag diverse interactieve workshops. Over de afzetmogelijkheden van producten uit agroforestry, dierenwelzijn in combinatie met bomen en hagen, over financiering van en subsidies voor agroforestry, het aanplanten, bemesten, snoeien en de benodigde machines.

Op het demonstratieplein kunnen de deelnemers machines en andere hulpmiddelen bekijken en uitproberen die nodig zijn als je met agroforestry aan de slag gaat, zoals handige rollende notenrapers zodat je niet hoeft te bukken.

Ook laat Jan Hoftijzer uit het Gelderse Aalten zijn mechanische heggenschaar zien, die hij als boer makkelijk op zijn shovel kan monteren. „Toen ik mijn voederhaag aanplantte, begon in ook te knutselen. Zo ben ik niet altijd afhankelijk van een loonwerker.”

Dyon Temming van Agroforestry Netwerk Gelderland vindt het slim. „Er komen steeds meer boeren met voederhagen in Jan’s omgeving. Die komen dan vanzelf bij hem om te vragen of hij bij hen ook wil snoeien. Dit is natuurlijk veel goedkoper.”