De vrijheid om te vragen
Ben ik beschermd via mijn pacht?
De gemeente wil een moestuingebied inzetten voor woningbouw. Een huurder die een groter stuk gebruikt, hoopt beschermd te zijn tegen woningbouw omdat het voor diegene pacht is en pacht je beter beschermt dan huur. Ook omdat deze gebruiker elders nog teelt op een stukt land van 0,5 ha. De pacht biedt inderdaad bescherming, maar uitsluitend bij een echte agrarische bedrijfsvoering. De wet bepaalt dat de pachtbescherming uitsluitend geldt als de grond dient voor een inkomen uit landbouw, via planten telen of vee houden. Al het andere noemt de wet (Burgerlijk Wetboek) ‘huur’. Het maakt niet uit of jij het pacht noemt. In dit geval is helder dat de kleine oppervlakte geen bestaansinkomen geeft. Kortom, geen pachtbescherming biedt, maar alleen de bescherming die voor huur geldt. Een betere strategie voor behoud van de moestuinen is dan om te wijzen op het lokale belang, en in te zetten op een plek als ‘groenzone’ bij de woonwijk.
Mag de pacht iets minder?
Soms hebben kleine tuinbouwbedrijven moeite met de pachtprijs. Een bedrag als € 2.800/ha is volgens sommigen (te) veel. Reguliere pacht (dus met bescherming) volgt voor de pachtprijs het Pachtbesluit. Elk jaar zijn er bij wet geregelde wijzigingsnormen die een verpachter moet volgen, zowel omhoog als omlaag. Als er een pachtovereenkomst is, is je pachtprijs dus hieraan gebonden. Heb je een slecht jaar, of is je areaal toch wat te klein voor een inkomen, dan is dit vanuit de wet geen reden voor lagere pacht. Blijft over een gesprek met verpachter. Overigens, als je iets anders doet dan het telen van gewassen of het houden van vee, moet de verpachter dit altijd goedkeuren.
‘Heb je een slecht jaar, of is je areaal toch wat te klein voor een inkomen, dan is dit vanuit de wet geen reden voor lagere pacht.’
Meerwaarde in maatschap?
In een overeenkomst voor maatschap of VOF staat tegenwoordig vaak een artikel over meerwaarde. Dat is van belang als het bedrijf stopt. Hebben de ex-maten recht op een deel van de extra waarde (verkoopprijs)? Hoe zit dit als een maat tussentijds opstapt? De vraag is zeker van belang als bij de start gerekend is met de lagere agrarische waarde (laag ten opzichte van marktwaarde). We zijn gewend aan stijgende waarden van grond en gebouwen. Vreemd genoeg gaat het nooit over ‘minderwaarde’. Allereerst kunnen niet-opvolgende kinderen zo gerust worden gesteld dat ze delen – via pa of ma – als de opvolger stopt. Ten tweede moet de inbrenger van grond of gebouw helder zijn. Worden gronden en gebouwen ingebracht met behoud van dit eigendom bij de maat, dan is de meerwaarde steeds aan die maat. Dit laatste moet uit de balans blijken. Veel voorkomende valkuil: dit staat los van verdeelsleutels van de winst uit arbeid.
Is mijn voedselbos landbouwgrond?
Voor de gecombineerde opgave zijn er spelregels voor een voedselbos, handig om te weten voor het aanvragen van GLB-subsidie, de mestregels en Skal. Kernpunt is dat je een commerciële opzet kunt tonen. Gemeenten gaan over het gebruik en de bestemming van je voedselbos. Dat staat helemaal los van de perceelsopgave! Voor agrarische bedrijven geldt dat op die grond ‘bosjes’ moeten zijn toegestaan in het bestemmingsplan. De kans voor burgers verschilt per gemeente, een nieuw leuk ‘bosje’ lijkt al snel op een truc voor privé groen met caravannetje en is dus niet toegestaan.
Tekst: Helmer Wieringa