Overheidssteun biologische productie en consumptie.
Minister Adema lanceert actieplan: 15 procent biologisch areaal in 2030
Minister Piet Adema: „Al jaren laten biologische boeren zien dat biologische landbouw een realistische en rendabele manier van verduurzaming is. Daar ben ik echt ontzettend trots op. Met hun harde werk laten deze pioniers zien dat biologische landbouw een prachtige kans is voor boeren die duurzamer willen worden. Maar de markt voor biologische landbouw is nog klein en de omschakelkosten zijn nog groot. Dit actieplan is de eerste stap om samen met de sector en de keten biologische landbouw een volwaardig deel van ons voedselsysteem te maken.”
De groei van biologisch is onderdeel van een versnelling naar een duurzamere voedselproductie. Vijftien procent is haalbaar volgens de brancheorganisatie Bionext, mits iedereen - overheid, keten én consument - achter biologisch gaat staan. Bionext in een persbericht: 'Biologische landbouw speelt een belangrijke rol in de transitie naar een duurzame en toekomstbestendige landbouw. Om die reden stuurt het actieplan aan op een versnelling van de groei van het biologische landbouwareaal van 4 procent (in 2021), naar 15 procent in 2030. Dat betekent een groei van ongeveer 80.000 hectare nu, naar zo’n 300.000 hectare in 2030. Die groei zal voornamelijk worden gemaakt in de melkveehouderij en akkerbouw, sectoren met veel areaal.'
Hele keten
Het actieplan is niet alleen gericht op groei van het biologisch landbouwareaal, maar op groei in de hele keten. Ook handel, toeleveranciers, supermarkten en kennisinstellingen spelen een grote rol. LNV gaat samen met de sector en ketenpartijen aan de slag om de biologische productie en consumptie te stimuleren onder andere door een consumentencampagne, marktontwikkeling, verlenging van het investeringsfonds waarmee boeren financiering kunnen krijgen voor de omschakeling naar biologisch en meer kennis en innovatie. Hiervoor is in 2023 en in 2024 totaal 26 miljoen euro beschikbaar uit het transitiefonds.
„De sector is ontzettend blij met de komst van dit actieplan", zegt Michaël Wilde, directeur van Bionext, brancheorganisatie van de biologische sector. „We kijken enorm uit om in samenwerking met LNV de groei binnen de sector te realiseren en te bouwen aan een schoner, groener en eerlijker voedsel- en landbouwsysteem. 15 procent is heel haalbaar, het vereist alleen wel de benodigde marktontwikkeling. De rol van de markt is cruciaal. Als de markt er niet is, kan een omgeschakelde boer zijn producten niet kwijt.”
Inhaalslag
Wilde ziet nog wel een grote uitdaging. „Nederland zal een flinke inhaalslag moeten maken, met het huidige landbouwareaal van 4%. In tegenstelling tot veel andere Europese landen heeft de biologische sector lange tijd weinig tot geen financiële overheidssteun ontvangen. De innovaties en kennis die de sector rijk is, zijn te danken aan de vele koplopers, die jarenlang tijd, geld en moeite geïnvesteerd hebben. Laten we niet vergeten dat zonder deze kartrekkers de sector niet klaar zou zijn voor deze stap.”
Het actieplan is een invulling van de Europese Green Deal, die gemiddeld 25 procent biologisch landbouwareaal beoogt in 2030 in elk Europees land. Lees hier het Actieplan ‘Groei van biologische productie en consumptie’
Tekst gaat verder onder de foto.
Plannen van LNV: campagne, afzet vergroten en omschakelfonds
Nederland heeft de ambitie dat in 2030 15 procent van het landbouwoppervlak voor biologische landbouw gebruikt wordt. Om dat te bereiken gaat LNV samen met de sector en ketenpartijen aan de slag om biologische productie en consumptie te laten toenemen. Onder meer door een consumentencampagne, marktontwikkeling, de verlenging van het investeringsfonds waarmee boeren gemakkelijker financiering kunnen krijgen voor de omschakeling naar biologisch en het vergroten van kennis en innovatie via een kennisagenda.
Positieve impact
Om de biologische landbouw te versterken is voor 2023 en 2024 26 miljoen euro beschikbaar uit het transitiefonds. Dit is onderdeel van het Biologische Actieplan dat minister Adema vandaag naar de Tweede Kamer stuurt. Het ministerie van LNV: 'Biologische landbouw is een vorm van duurzame landbouw dat op veel vlakken een positieve impact heeft: minder stikstofuitstoot, meer biodiversiteit, schoner water, gezondere bodems, en meer dierenwelzijn. Het Biologische Actieplan draagt bij aan de ontwikkeling naar een duurzaam voedselsysteem en aan de Green Deal van de EU.'
Biologisch moet voor Nederlanders een aantrekkelijkere keuze worden, met een betere prijs voor zowel consument als boer. Daarom moet de markt zich ontwikkelen. Een team (met LNV, de sector en andere geïnteresseerden) gaat aan de slag om de afzet van biologische producten in diverse verkoopkanalen te vergroten. Ook ondersteunt LNV de sector bij een bewustwordingscampagne voor consumenten over biologische producten. LNV: 'Toeleveranciers, verwerkers, supermarkten en banken spelen een essentiële rol bij het bereiken van een betere afzet en prijs. In het Landbouwakkoord zullen afspraken gemaakt worden met deze ketenpartijen die moeten leiden tot een omzetgroei van biologische producten en een betere prijs voor de boer.'
Omschakelen
De omschakeling van gangbare naar biologische landbouw is voor de boer een grote en vaak dure stap. Ook kan het lastig zijn betaalbare grond te vinden die geschikt is voor biologische landbouw. Mede daarom verlengt LNV het Investeringsfonds Duurzame Landbouw – waarmee boeren financiering met gunstige voorwaarden kunnen krijgen voor de omschakeling – in ieder geval tot en met juni 2023. Ook komt er een landelijke helpdesk waar boeren die de omschakeling willen maken terecht kunnen met vragen over regelgeving, innovaties en financieringsmogelijkheden.
Het ministerie van LNV: 'Op het gebied van grond herziet LNV het pachtsysteem, om langdurige pachtcontracten de nieuwe standaard te maken. Dat geeft boeren meer zekerheid om de omschakeling naar biologisch te maken. Ook zal het Rijksvastgoedbedrijf vanaf de zomer van 2023 financieel voordeel geven aan duurzamere pachters. Ten slotte wordt gekeken naar het gebruik van landschapsgrond – een tussenvorm van natuur- en landbouwgrond.'
Stimuleren kennis en innovatie
Kennis is volgens het ministerie essentieel om groei van biologische productie en consumptie te realiseren. Het gaat bijvoorbeeld om kennis over de biologische productiewijze, dierenwelzijn en weerbare teelten, maar ook om het delen van kennis over de waarde van biologisch voedsel tussen boeren en alle partijen in de voedselketen. Samen met de sector wordt een kennisagenda opgesteld en het onderzoek naar biologische landbouw geïntensiveerd. Deze kennisontwikkeling is niet alleen voor de biologische boeren belangrijk, maar helpt bij de verduurzaming van de landbouw in brede zin.
Het bovengenoemde investeringsfonds is deel van het Omschakelprogramma Duurzame Landbouw, dat ook andere gelden bevat waar boeren gebruik van kunnen maken. Daarnaast kunnen bestaande biologische boeren en omschakelende boeren compensatie krijgen in het kader van het Nationaal Strategisch Plan (NSP), dat uit Europese gelden voor het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) bestaat. In het Landbouwakkoord wordt verder over de rol van de biologische landbouw gesproken, inclusief het gebruik van het transitiefonds. De bijdrage van financiële instellingen, investeerders en ketenpartijen zijn onderdeel van deze gesprekken. Om alvast een start te maken met de versterking van de biologische landbouw en het actieplan is 26 miljoen voor 2023 en 2024 uit het transitiefonds beschikbaar gesteld.
Tekst: Guus Daamen
Als zoon van een fruitteler opgegroeid tussen de appelbomen in Gelderland. Tijdens mijn master Journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam mij verder gespecialiseerd in politiek. Schrijft voor Agrio voornamelijk over Politiek en Beleid. Luistert, vraagt en onderzoekt. Andere passie: sport.
Beeld: Ministerie van LNV
Bronnen: Ministerie van LNV, Bionext
