Lichte zavel van Jan Jonkman bodem van 2023
'vertelt mooi verhaal'
De jury is lovend in het rapport: „Deze inzending vertelt aan de hand van een goed gekozen en mooi in beeld gebracht profiel het verhaal van de ontwikkeling van de zeeklei in Flevoland na inpoldering. Belangrijkste verhaallijn is dat de ontwikkeling alles te maken heeft met de gemaakte keuzes in gewas en teeltmethoden. Hoewel dat is toegespitst op één specifiek biodynamisch bedrijf geeft de inzending met veel inhoudelijke en langjarige gegevens genoeg inspiratie voor bedrijven in andere (bodemkundige) omstandigheden en teelten. De focus op het vasthouden of zelfs verhogen van het aandeel organische stof en het behouden of verbeteren van de bodemgezondheid is zeer actueel.” Jan Bokhorst heeft jarenlang onderzoek gedaan naar deze bodem en leverde alle gegevens mee. Volgens de jury prachtige gegevens, waar volgend jaar aan gerefereerd kan worden.
De bodem
In 1986 verhuisden Jan en Gré Jonkman naar de lichte zavelgronden aan de Bronsweg. Daar begonnen zij een biodynamisch bedrijf. Via Jan kwamen er meer biodynamische telers naar Lelystad en ontstond een groot gebied waar overwegend biologisch geteeld werd. Op het bedrijf vindt extensieve groenteteelt plaats en wordt hoofdzakelijk bemest met stalmest. In de winter staan er bodembedekkers (groenbemester rogge) op de percelen. Vanaf het begin zijn de gehalten aan voedingsstoffen, het organische stofgehalte en het bodemleven gevolgd. In 2017 is er onderzoek naar het bodemprofiel gedaan door Bokhorst.
Het onderzoek laat zien hoe het organische stofgehalte toenam na 31 jaar. Niet alleen in de geploegde bouwvoor, maar ook in de laag tot 38 centimeter is er een duidelijke verhoging van het organische stofgehalte. Wormen en plantenwortels zijn zichtbaar tot 70 centimeter. De aanpak van het bodembeheer op dit bedrijf is een voorbeeld voor andere bedrijven in Flevoland en daarbuiten, volgens de onderzoeker. Het feit dat de organische stof al die jaren alleen maar toe is genomen is uniek. Verschillende onderzoeken van andere jonge zeekleibodems in Flevoland laten een achteruitgang zien.
Aandacht in 2023
In 2023 zal de winnende bodem onderdeel worden van verschillende activiteiten. De NVB denkt aan themadagen, het maken van een lakprofiel dat mogelijk in Naturalis en het Wereldbodemmuseum wordt geëxposeerd.
In het boek: ‘De opdracht een goed rentmeester te zijn’ staat meer over het bodemprofiel. Het boek is uitgegeven door de Stichting geschiedenis biologische landbouw Flevoland. Het gehele juryrapport is hier te lezen.
