Zelfstandige supermarkten sleutel om 30 procent biologisch te halen

Volgens de huidige ambitie van de Europese Unie moet het aandeel van biologische producten in het totaalaanbod groeien naar 30 procent. Dat betekent een blijvende verschuiving van speciaalzaken naar supermarkten. Discounters kunnen daarbij niet het hele ‘probleem’ oplossen, aangezien hun assortiment verre van compleet is. Dat blijkt uit het Duitse onderzoek BIOimSEH 2023. Dat onderzoek is ook bedoeld om te achterhalen hoe en door wie dat gat dan wel ingevuld moet worden.

Herstel op korte termijn

Uit het Duitse onderzoek blijkt dat het huidige aandeel van biologische producten op 8 procent ligt. De omzet is tijdens de huidige inflatie licht gedaald, maar de verwachting is dat dit op korte termijn hersteld wordt. Tot eind jaren 90 was het aanbod van biologische producten geconcentreerd in natuurvoedingswinkels, ambachtelijke voedingswinkels (bakkers, slagers) en boerderijwinkels, abonnementsbozen en heel beperkt in reformwinkels. Andere verkoopkanalen zoals conventionele supermarkten of discounters hadden geen noemenswaardig aanbod. Rewe en destijds Tengelmann en enkele grote exploitanten waren wel begonnen met zogenaamde ‘bio-blokken’, maar de horeca was in nog geen velden of wegen te bekennen.

BSE versneller

Dankzij de BSE-crisis werd de campagne voor biologisch in Duitsland opgevoerd en werd 20 procent de nieuwe doelstelling. Ook werd een biologo ingevoerd. In de vier jaar erop veranderden nieuwe spelers de biologische sector volledig, met de natuurvoedingssector voorop. Biologische winkels veranderden massaal in biologische supermarkten. Ze lieten zien dat een volledig assortiment biologische producten mogelijk is en dat geen enkele biologische consument concessie hoeft te doen.

Aldi eerste discounter

Het biologische aanbod in de foodretail werd groter. Edeka maakte een inhaalslag en Aldi was de eerste discounter die agressief in de biologische handel stapte. De biologische huismerken werden door de hogere toegevoegde waarde de meest winstgevende huismerken. En het marktvolume explodeerde.

Biologisch mainstream

Het probleem dat de onderzoekers nu signaleren is dat je weliswaar overal biologische producten kunt kopen, maar dat een volledig biologisch assortiment alleen in biologische supermarkten te vinden is. Als in Duitsland het percentage van 8 naar 30 procent zou moeten groeien, betekent dat een stijging van het verkoopvolume naar 60 miljard euro. Volgens de onderzoekers zijn daarbij, naast de consument ook extra inspanningen in de out-of-home catering mogelijk.

Sterke concentratie

De biologische markt in Duitsland bestaat momenteel uit een sterke concentratie. Op de markt domineren Dennree en Alnatura (zowel voedingsmiddelenproducenten als supermarktketens) en enkele andere biologische supermarktketens, waarvan er vele momenteel in de problemen zitten. Het gat tussen 2.300 natuurvoedingswinkels met een volledig assortiment en tienduizenden gangbare biologische winkels met geen volledig assortiment zal nog groter worden.

Geen volledige dekking

Winkelketens met een volledig biologisch aanbod lopen gevaar omdat de weinige verkooppunten een volledige dekking niet mogelijk maken. Dus koopt de consument de bulk van zijn boodschappen in de nabijgelegen winkels en alleen de rest bij de biologische totaalleverancier.

Relatief hoge kosten

Daarnaast zijn er de hoge kosten voor relatief kleine biologische supermarkten, die eigenlijk meer zelfbedieningswinkels zijn met gemiddeld ruim onder de 600 vierkante meter. De kosten in de foodretail zijn, net als klantfrequentie, gebaseerd op de huidige criteria voor supermarkten. Dit betekent grotere oppervlakten, een groter aantal medewerkers, klantnabijheid, servicegerichtheid, aangepaste winkelomgevingen en moderne managementmethodes. Daarmee zijn supermarkten economisch superieur aan biologische winkels en biologische supermarkten.

Flinke kloof

In de foodretail liggen andere problemen op de loer: de heersende structuren. 92 procent van de verkopen is conventioneel. Het hoofdkantoor van vandaag zal het moeilijk vinden om overstap naar biologisch te maken. Zelfstandige supermarkteigenaren zijn flexibeler. Hun belangrijkste taak is het bedienen van hun klanten. Zij zijn dan ook de sleutel tot succes, want zij kunnen inspelen op de behoeften van hun klanten die ook regionaal verschillen.