Bodemkundige Ruud Hendriks enthousiast over ‘Give a shit’

In Gelderland doen bijvoorbeeld melkveehouders Jan Willem Breukink uit Brummen en Johannes Regelink van Burgerboerderij de Patrijs in Laren mee aan de jaarlijkse actie ‘Give a shit’. Daarbij worden burgers opgeroepen om hun eigen poep en plas bij de deelnemende boeren in te leveren om waardevolle nutriënten te kunnen gebruiken.

Stapje verder

‘We zullen als maatschappij gezamenlijk aan de slag moeten om het bodem microbioom weer in top vorm te krijgen', aldus Breukink. Regelink op zijn beurt: ‘Bij ons gaan we zelfs een stapje verder. Op 13 mei krijgt iedereen die ‘een boodschap’ achterlaat korting op zijn boodschappen. We hebben uitgerekend wat het toiletbezoek waard en iedereen krijgt die eerlijke prijs je als korting.’

Mooie manier

Ruud Hendriks, bodemkundige en als practor kringlooplandbouw verbonden aan Aeres MBO Warmonderhof kan zich helemaal vinden in de actie en hoe deze bedrijven het invullen. „De ondernemers ken ik. Ze zijn heel mooi met bodemontwikkeling bezig en doen dat op een nuchtere manier. Als boer produceer je producten dus je verschraalt jaarlijks de bodem op vlak van mineralen. Die moet je aanvullen. Stikstof is geen probleem, die kan je binden met vlinderbloemigen en andere vormen van stikstofbinding.”

Ergens vandaan

De andere mineralen moeten érgens vandaan komen, verduidelijkt Hendriks. „Nu komen ze allemaal uit mijnen. Die raken leeg, de energie om ze te mijnen raakt op, geopolitiek zijn er belemmeringen. Vrijwel de helft van de uitstroom van mineralen gaat naar de consument en vervolgens via het riool naar de afvalverbranding.”

Scheelt de helft

Hendriks vervolgt: „Als we die helft weer terug halen naar de landbouw scheelt dat de helft van de kunstmestafhankelijkheid. Samen met vlinderbloemigen kunnen we stikstof nog sterker beperken. Dan nog wat efficiënter benutten, wat meer food en wat minder feed. En we zitten nog maar op een derde van de behoefte.”

Kostbare nutriënten

‘In Nederland willen wij een kringlooplandbouw realiseren, maar in ons systeem zit een groot lek: onze eigen poep en plas spoelen we namelijk door de WC’, aldus de initiatiefnemers achter de actie Give a shit. Dat zijn Stichting Rondgang (Broodje Poep), Stichting Symphony of Soils. ‘Daarmee gaan kostbare nutriënten verloren die een boer nodig heeft om duurzaam voedsel te verbouwen. Dat is absoluut niet toekomstbestendig.’ De gebrachte poep en plas moet wel medicijnvrij zijn.

Logica helder

Vorige jaar werd de Give a shit actie ook georganiseerd. ‘Of je nou een agro-ecologische boer bent of reguliere veehouderij hebt, allen begrijpen de logica van het volwaardig rondzetten van onze voedselkringloop. Daarnaast leggen we weer de verbinding tussen burger en boer: één waar wederkerige afhankelijkheid zichtbaar is. Wij, als mens, zijn een onmisbare schakel in het produceren van ons voedsel en het verzorgen van de bodem.’