Biologisch melkveehouder Van Zandbrink plukt vruchten van Agroforestry

„Er zijn de nodige uitdagingen voor boeren,” vertelt Van Zandbrink op de website van Agroforestry Netwerk Nederland. „Ik geloof dat agroforestry mooi kan aanvullen in uitdagingen in de landbouw. Ook wilde ik verbreden. We zijn in 2019 voor het eerst begonnen op een klein proefveldje van 0,3 hectare en zijn geleidelijk gaan opschalen. Inmiddels zitten we op 3 hectare.”

Silvopasture

Op Tussen de Hagen wordt gewerkt met silvopasture: de combinatie van veeteelt en voederhagen. „Wat mij aanspreekt is de multifunctionaliteit hiervan. Als je houtige gewassen op een stuk grond zet, gaan die het ecosysteem versterken. Ook doet het heel veel goeds voor het bodemleven.”

De melkveehouder raakte tijdens zijn opleiding Animal Husbandry (veehouderij) op Van Hall Larenstein geïnspireerd door pioniers zoals Joe Salatin en Mark Shepard, die experimenteren met nieuwe vormen van landbouw. „Tijdens het vrije gedeelte van mijn studie deed ik een minor in Organic Production. Daar leerde ik meerdere landbouwsystemen kennen. Dat was nieuw, want eerst werd ik in één specifieke richting opgeleid. Hier leerde ik voor het eerst over agroforestry: dat dieren, bomen en bodem elkaar kunnen versterken.”

Vruchten

Inmiddels is Van Zandbrink een paar jaar verder. „Momenteel hebben we appel- en perenbomen staan. Hiervoor is het wachten tot het vruchten gaat dragen. Ook hebben we tamme kastanjes en walnoten. Daar merken we dat er nu voor het eerst oogst komt.”

Maar er zijn al resultaten voordat er überhaupt oogst komt. „Voor het uitzicht is het leuk, maar de beleving is mooier: de bomen geven schaduw die erg gewenst is voor dieren, zeker bij hete zomers. Voor de biodiversiteit is het ook goed. Tussen de bomenrijen door verruwt het gras, daar ontwikkelt van alles. Veel insecten en bloemen, maar soms ook ongewenste planten zoals distels.”

Verdienmodel en uitdagingen

Overgaan tot agroforestry heeft natuurlijk voors- en tegens. „Aan de ene kant zit er een goed verdienmodel in. Het is multifunctioneel. Maar je maakt wel een impact op je land, waar je moet maaien en weiden. Dat betekent dat je strategisch moet gaan ontwerpen, zodat je er minimaal last van hebt. Gras oogsten kan niet in dit systeem. Daarom zal ik niet alle percelen omzetten naar agroforestry. Graslanden zijn ook gewoon een landschap dat bewaard moet worden, maar het hoeft niet volledig tweedimensionaal.”

De verwachting is dat Tussen de Hagen er mettertijd dus driedimensionaler uitziet. „We hebben meer hagen, meer bomen, in combinatie met productief grasland waar koeien goed kunnen weiden. We willen ook houtpercelen hebben staan. Uiteindelijk hebben we dan een sterkere en klimaatrobuuste omgeving.”

In de vraag wat er goed loopt versus wat er beter kan, zegt de boer. „De subsidies lopen goed. Er wordt veel aangelegd. Wel denk ik dat we de kennis die we onderweg opdoen moeten bundelen, zodat we van elkaar kunnen blijven leren. We denken wel veel zelf na, maar goede kennisdeling is belangrijk: bijvoorbeeld bij systemen, oogstmethodes en marketing. Dat maakt agroforestry ook toegankelijker voor beginners.”

Kom langs

Mocht je meer willen weten over agroforestry, is het volgens de Utrechter nog altijd het beste om uit eerste hand te leren. „Ga vooral kijken bij boeren, kom ook bij ons langs. Neem contact op, ga kijken. Dan zie je het een keer en weet je hoe het eruitziet. Dat kan helpen.”

Contact opnemen kan via info@boerderijtussendehagen.nl.