Opinie: GGO's zetten biodiversiteit en biolandbouw onder druk

De Europese commissie heeft twee nieuwe wetsvoorstellen gelanceerd: de eerste is een verscherpte Europese zadenwetgeving, de tweede betreft een verregaande deregulering van de nieuwe GGO-technieken. Voor Vlaamse bioboeren hebben de voorstellen grote gevolgen, en de sector maakt zich zorgen.

Met de hervorming van de zadenwetgeving zou elke uitwisseling van zaden buiten de private sfeer, bv. van kleinschalige genenbanken naar boeren, alleen nog onder strenge administratieve regelgeving kunnen plaatsvinden. Zaadinitiatieven en biologische boerennetwerken worden hiermee aan banden gelegd, zoals Vitale Rassen vzw die werkt aan een heropleving van de genetische diversiteit van onze Vlaamse cultuurplanten.

Zet daar de deregulering van de GGO-technieken tegenover, die maakt dat de zadenwereld bepaald zal worden door patenten en eigendomsrechten op eigenschappen. Biodiversiteit betekent ook ruimte voor genetische diversiteit.Er schuilt een groot risico in het wereldwijd promoten van een zeer beperkt aantal rassen en in het ontwikkelen van rassen in een laboratorium, weg van de reële en zeer diverse omstandigheden wereldwijd. Deze genetische diversiteit zorgt ervoor dat een grotere variëteit aan eigenschappen bewaard blijven. Eigenschappen die mogelijk vroeg of laat nodig zullen zijn om het hoofd te bieden aan nieuwe omstandigheden of plagen.

Gevaar voor de biosector

Dat biologische landbouw gentechvrij wil zijn staat dus voorop, maar kan het deze status blijven garanderen? De deregularisering van nieuwe GGO-technieken als CRISPR-Cas, betekent geen verplichte risicoanalyse, traceerbaarheid en etiketteringsplicht. Wanneer er geen traceerbaarheid is, komen deze GGO-producten onzichtbaar in ons voedselsysteem terecht. Zelfs als bioboeren nog kunnen kiezen voor ggo-vrij zaad is er het risico op contaminatie. Garanderen dat bioproduct gentechvrij is zal daarmee bijzonder moeilijk worden of enkel mogelijk zijn tegen een hoge kost die vaak bij de producent zelf komt te liggen. Niet alleen wordt het voor de biologische sector zo lastig - zo niet onmogelijk - om gentechvrij te blijven, ook weerhoudt het elke transitie naar een veerkrachtig natuurlijk landbouwsysteem. Dat staat haaks op de eerdere doelstellingen van Europa. Ze kiezen met deze maatregelen niet voor een weerbaarder landbouwsysteem. Net het omgekeerde lijkt ons.