Veldproef vogelgriepvaccinatie van start: 1800 eendagskuikens krijgen prik
Er worden voor de proef twee koppels opgezet op twee verschillende anonieme pluimveebedrijven. Deze 1800 kippen zijn gevaccineerd bij Royal GD in Deventer en worden de komende tijd intensief in de gaten gehouden. Zo wordt er iedere maand bloed afgenomen en worden er ook swaps afgenomen. Er is ook een controlegroep van 600 kippen dat niet wordt gevaccineerd. Een beperkt aantal kippen wordt onder zeer gecontroleerde omstandigheden besmet met het vogelgriepvirus. Dat gebeurt niet op de bedrijven, maar bij WBVR in Lelystad.
Dit is een belangrijke stap richting het grootschalig vaccineren van pluimvee tegen het vogelgriepvirus, volgens demissionair minister Piet Adema van LNV. „Vogelgriep is een ernstige ziekte waar de pluimveesector enorm door is getroffen, dat raakt zowel de dieren als de ondernemers en er zijn natuurlijk ook veel wilde vogels door gestorven", zegt hij. „We komen daarom samen in actie om het aantal besmettingen bij gehouden pluimvee terug te dringen.”
Veldproef
Uit eerder onderzoek in het laboratorium bij Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) is gebleken dat twee vectorvaccins tegen hoogpathogene vogelgriep effectief zijn tegen verspreiding van het virus. Het ministerie laat nu Wageningen University & Research (WUR), Royal GD (Gezondheidsdienst voor Dieren) en Faculteit Diergeneeskunde van Universiteit Utrecht onderzoeken of deze twee vaccins ook effectief zijn in de praktijk, maakten de organisaties maandag bekend bij Royal GD in Deventer (OV). AVINED en het ministerie van LNV financieren het project.
Bij de start van de veldproef worden de kuikens ingedeeld in verschillende testgroepen. Op gezette tijden worden met een aantal kippen uit de veldproef een proef gedaan in het laboratorium, onder gecontroleerde omstandigheden, om de effectiviteit tegen infectie te onderzoeken. Gedurende de proef worden de kippen intensief gemonitord en gecontroleerd, in lijn met de nieuwe Europese verordening. Deze veldproef is een wetenschappelijk onderzoek en de producten van de gevaccineerde kippen worden niet op de markt gebracht. Kippen worden nu ook al gevaccineerd tegen diverse ziektes.
Eind 2025
De proef op de twee bedrijven duurt tot in het derde kwartaal van 2025. De eerste resultaten worden in het tweede kwartaal van 2024 verwacht. Onder praktijkomstandigheden kan de effectiviteit van een vaccin anders zijn dan onder gecontroleerde omstandigheden in een laboratorium. In een pluimveestal zijn bijvoorbeeld de huisvesting en het stalklimaat anders, worden de dieren tegen meer ziekten gevaccineerd en zijn er andere kiemen in de stal aanwezig die de effectiviteit van een vaccin zouden kunnen beïnvloeden. Belangrijk is dat de vaccins niet alleen bescherming geven tegen ziekteverschijnselen, maar vooral verspreiding van het vogelgriepvirus tegengaan.
Het kabinet wil vaccinatie op verantwoorde wijze mogelijk maken, met het oog op de dier- en volksgezondheid en dierenwelzijn. Daarom is voor een stapsgewijze benadering gekozen. Naast de veldproef zal ook een pilot worden uitgevoerd om een groter aantal pluimveebedrijven in Nederland te vaccineren. De pilot zal naar verwachting in het tweede kwartaal van 2024 plaatsvinden op meerdere pluimveebedrijven. Voorwaarde is dat het vaccin dan Europese goedkeuring heeft en als de resultaten van de eerste laboratoriumproef bekend zijn.
Bij de pilot zal ook veel aandacht zijn voor de effecten van vaccinatie op de handel in pluimveeproducten en het opzetten van een surveillanceprogramma. Dat surveillanceprogramma is om een eventuele besmetting op een gevaccineerd bedrijf, iets wat ondanks vaccinatie toch zou kunnen gebeuren, zo snel mogelijk op te sporen. Zo wordt de kans dat virus toch blijft circuleren zo klein mogelijk gemaakt.
Alertheid
'Het is nog altijd van groot belang dat pluimveehouders alert blijven en dat ze een verdenking van vogelgriep zo snel mogelijk melden bij de NVWA, zoals ze nu ook doen, en de verplichte hygiënemaatregelen blijven toepassen. Dat is op dit moment de beste manier om de kans op een vogelgriepbesmetting zo klein mogelijk te houden', schrijft het ministerie van LNV in het persbericht.
Tekst gaat verder onder de foto's
Het bedrijf achter het vectorvaccin is een bekende speler
Ceva Santé Animale (Ceva) is het vijfde mondiale diergezondheidsbedrijf en de grootste op het gebied van vaccins voor pluimveebroederijen, wiens missie het is om innovatieve gezondheidsoplossingen voor alle dieren te bieden om het hoogste niveau van zorg en welzijn te garanderen.
De afgelopen twintig jaar heeft Ceva zich ontwikkeld tot een innovatieve leider op het gebied van pluimveevaccinatie, te beginnen bij de broederij. 'Onze focus ligt op vaccinatie in de broederij omdat de applicatie hier zeer nauwkeurig kan plaats vinden bij het individuele dier. Dit geeft vaak de best mogelijke bescherming', schrijft het bedrijf over het vaccinatieprogramma.
Ceva: 'Het succes binnen de pluimveehouderij vloeide voort uit de vroege erkenning van de belangrijke rol die de pluimveehouderij zou spelen bij het voeden van een groeiende wereldbevolking. Door middel van innovatieve oplossingen en veldondersteuning zetten de teams van Ceva, over de hele wereld, zich in om klanten en partners te ondersteunen bij het ontwikkelen van een nog duurzamere productie en het aangaan van ziekte-uitdagingen.'
De routekaart van Ceva voor de komende decennia is om te investeren in de ontwikkeling van vaccins, productiefaciliteiten, teamtraining en diensten voor de pluimvee. 'Ceva heeft een nieuwe generatie vaccins ontwikkeld om de beschikbare oplossingen voor pluimveeproducenten te vergroten en werkt samen met wetenschappers om een brede spectrumbescherming tot stand te brengen en de overdracht van virus te verminderen.'
Vogelgriep
Vogelgriep heeft door de jaren wereldwijd aandacht getrokken: het heeft verwoestende gevolgen voor de landbouw, het levensonderhoud van boeren, de internationale handel, de gezondheid van wilde vogels en is uiteindelijk een risico voor de volksgezondheid. 'Er is goed gereedschap om grootschalige vogelgriep ruimingen te voorkomen. Het voor de veldproef geleverde vaccin is een vectorvaccin dat wordt aanbevolen voor gebruik bij gezonde eendagskuikens als hulpmiddel bij de preventie van vogelgriep veroorzaakt door het H5-subtype bij vleeskuikens, leghennen en ouderdieren.'
Dit vaccin is volgens Ceva het meest gedocumenteerd door wetenschappers uit de VS en de EU, met een bewezen vermogen om de overdracht te stoppen (R0 = 0; Palya ea, 2018; Germeraad ea, 2023) met een volledige bescherming met een lange levensduur. Over de hele wereld is in verschillende referentie laboratoria aangetoond dat dit vaccin beschermt tegen vele variaties (clades) van H5: het is aan te nemen dat dit vaccin ook tegen toekomstige varianten goed werkt. Er is tevens de mogelijkheid om onderscheid te maken tussen gevaccineerde en geïnfecteerde dieren (DIVA). Sinds 2012 zijn meer dan 2 miljard vogels gevaccineerd met het Ceva H5-vectorvaccin voor een efficiënte en veilige bescherming tegen verschillende opkomende clades van H5 in Azië, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika.
Het vaccin is in 2012 geregistreerd in verschillende landen op verschillende continenten, waaronder de VS. In april 2023 kregen we autorisatie voor tijdelijk gebruik in Frankrijk.
Tekst: Guus Daamen
Als zoon van een fruitteler opgegroeid tussen de appelbomen in Gelderland. Tijdens mijn master Journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam mij verder gespecialiseerd in politiek. Schrijft voor Agrio voornamelijk over Politiek en Beleid. Luistert, vraagt en onderzoekt. Andere passie: sport.
Beeld: Royal GD
Bronnen: Royal GD, Ministerie van LNV
