Supermarkten blijven stunten met vlees ondanks duurzame ambities

Questionmark publiceert deze tweede Superlijst Groen in samenwerking met Milieudefensie, Mighty Earth en Natuur & Milieu. De 7 grootste supermarkten van Nederland worden met elkaar vergeleken op de voor hen meest prangende duurzaamheidsthema’s: klimaatplannen, eiwittransitie, duurzame landbouw en verpakkingen. In het onderzoek is vooral gemeten welke verantwoordelijkheden de bedrijven zelf nemen, in plaats van de verantwoordelijkheid te leggen bij de consument.

Natuur en klimaat ondervinden nog weinig verbetering

Charlotte Linnebank, directeur Questionmark: „De meeste supermarkten beperken hun inzet tot beleid en doelstellingen en rapportage hierop. Weinig supermarkten voeren veranderingen door in de praktijk, waardoor natuur en klimaat er nauwelijks op vooruit gaan." Ekoplaza, Lidl en Albert Heijn zijn relatief het meest duurzaam, gevolgd door Jumbo, Dirk en Aldi in de middenmoot en Plus als achterblijver. Voor alle supermarkten is er veel ruimte tot verbetering.

Plus onterechte achterblijver?

Opvallend is hierin dat Plus achterblijft. Recentelijk heeft het bedrijf aangekondigd het volledige assortiment onbewerkte aardappelen alleen nog biologisch aan te bieden. Ook de melk, yoghurt en karnemelk is bij plus standaard biologisch. Hoofdonderzoeker Gustaaf Haan legt uit: „Plus heeft in hun biologische assortiment geweldige stappen gemaakt. De grote reden dat zij achterblijven in ons onderzoek heeft niet te maken met hun biologische aanbod, maar met het feit dat het bedrijf geen openheid geeft van hun aandeel dierlijke producten. Onderling hebben supermarkten afspraken gemaakt hoe dit aandeel te meten en te publiceren. Plus was niet in de mogelijkheid om dit te rapporteren”. Volgens Haan is de supermarktketen wel voornemens om dit in de toekomst te doen.

Lidl maakt inhaalslag

Vergeleken met 2 jaar terug is opmerkelijk dat Lidl zich duidelijker inzet voor klimaat en natuur. Lidl rapporteert bijvoorbeeld als enige over de herkomst, de teelt en het transport van groente en fruit afzonderlijk, en over de 3 hoofddoelen van het Plastic Pact. Daarnaast stelt Lidl eisen aan leveranciers om ontbossing door palmolie-productie tegen te gaan. Verschillen tussen marktleiders Albert Heijn en Jumbo komen onder meer doordat Albert Heijn rapporteert op herkomst, transport en teelt in de verkoop, waar Jumbo dit niet doet. „Supermarkten moeten boeren en tuinders helpen duurzamer te produceren. Door meer duurzame en lokale producten voor een eerlijke prijs aan te bieden en voorrang te geven aan producten met een keurmerk”, aldus Rob van Tilburg, directeur programma’s Natuur & Milieu.

Wel klimaatdoelen, geen concrete actieplannen

Alle supermarkten zeggen dat zij zich aan het Klimaatakkoord van Parijs houden. In de praktijk blijkt dat echter niet het geval. Milieudefensie-directeur Donald Pols: „Het verminderen van de uitstoot is geen vrijblijvende optie, maar een dwingende opdracht. De rechter is in de klimaatzaak tegen Shell heel duidelijk geweest: de CO₂ moet omlaag. Het is daarom voor alle supermarkten tijd om nu in actie te komen. In de eerste plaats voor marktleider Albert Heijn.”

Alle supermarkten hebben ook de doelstelling om ontbossing voor de productie van soja voor veevoer volledig uit te bannen. Jurjen de Waal, directeur Mighty Earth Nederland: „Maar geen enkele supermarkt heeft een adequaat actieplan om dit te realiseren. Het risico op grootschalige ontbossing van belangrijke natuurgebieden als de Amazone en de Cerrado blijft daarmee onverminderd groot.”

Assortiment en reclame stimuleren vleesconsumptie

Reclamefolders blijven gevuld met dierlijke producten. 80 procent hiervan is gericht op producten met een hoge of middelmatige klimaatimpact (vlees, vis en kaas). Albert Heijn en Jumbo bieden zelfs respectievelijk 40 procent en 55 procent van de dierlijke eiwitten in de aanbieding aan door middel van kwantumkorting (3 voor de prijs van 2). Dit type aanbieding zorgt ervoor dat de consument meer geld uitgeeft en met meer eten naar huis gaat dan gepland.

Minder vlees, meer plantaardig

Wel valt op dat supermarkten transparanter zijn over de verkoop van dierlijke producten. Voor het eerst geven vrijwel alle supermarkten openheid over de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitten in hun verkopen. Met dit inzicht kunnen supermarkten sturen op het verminderen van de verkoop van dierlijke producten en het stimuleren van de verkoop van plantaardige producten.

Met name Ekoplaza, Dirk en Lidl nemen hierin de eerste stappen. Zo beperkt Ekoplaza het aandeel rood vlees in de aanbieding tot 10 procent, deed Dirk een pilot om vleesverkoop actief te ontmoedigen en plaatst Lidl plantaardige vleesvervangers tijdelijk in het schap met de vleesproducten. Alle supermarkten hebben nu ook een doelstelling om naar verhouding minder vlees te verkopen. Bij Albert Heijn en Aldi zijn die doelstellingen het meest ambitieus.

Klik hier voor meer infromatie.