Column: Theo Mulder: De toekomst ligt voor ons als koolstofboeren

Voor ons als boeren en maatschappij ligt de toekomst vooral onder onze voeten. Wendel Berry, een Amerikaanse boer en filosoof, zegt het als volgt: Waar je voor staat, daar sta je op. Ik denk en geloof dat boeren van de toekomst koolstof vastleggen in de bodem als humus. Om dit te realiseren is een andere kijk op plantenvoeding nodig. We gaan eerst de bodem voeden, die dan op haar beurt de planten voedt. Hierbij geldt: hoe hoger de microbiële activiteit in de bodem, des te beter de nutriënten overdracht. Er zit namelijk een microbenbrug voor voedseloverdracht tussen de bodem en de plantenwortel. De plant geeft suiker, een koolstofverbinding, aan de microben in de bodem en krijgt dan nutriënten terug. Dat is een andere denkwijze dan het traditionele NPK-denken, waarbij we teveel aan het nemen zijn.

Denken in 'win win'

Om koolstofboer te worden is het handig om te denken in termen van ‘win win’. Iedereen zoekt naar verdienmodellen, maar dit is vaak verre van dienen. Stel de bodem voor als een soort maag en behandel die maag als zodanig. In bemestingsleerboeken staat dat planten zich vooral voeden met mineralen. Dit gebeurt ook, maar de belangrijkste route is via organisch. Deze route wordt verzorgd door de microbiologie. Deze microbiologie wil graag goed voedsel, bijvoorbeeld in de vorm van goede mest. Deze gedachtenshift vindt nu gelukkig plaats.

Verder kijken dan mineralen

Alleen in mineralen denken bij bemesting is te eenzijdig. Daarmee doen we het hele ecosysteem te kort. Christine Jones, een Australische onderzoeker, bewees dat je door het gebruik van anorganische zouten organische stof tot een meter diep in de bouwvoor kunt verliezen. Dit is iets wat we juist niet willen, het is een verlies aan koolstof. Ik pleit voor het inzetten van organische meststoffen. In Nederland is de meest gebruikte variant van organische mest drijfmest. We moeten ons afvragen of drijfmest kwalitatief goed genoeg is als voer voor de microbiologie. In drijfmest zitten immers ongunstige verbindingen, zoals indolen, scatolen en mercaptanen.

Mestkwaliteit

Om tot een betere mestkwaliteit te komen zou het goed zijn om net zoals bij ruwvoer tot een kwalitatieve parameter te komen, zoals Voeder Eenheden Melk (VEM). Bij mest zouden we ook kunnen spreken van VEM: Voeder Eenheden Mest. Of om begripsverwarring te voorkomen BVW: Bodem Voedende Waarde. De koolstof verdient dan een belangrijke plek in dit systeem, zodat bodemleven dat gevoed wordt met een hogere Bodem Voedende Waarde beter aan zijn trekken komt. Op die manier worden ondergrondse wegen gemaakt, waarlangs de haarwortels en de schimmels kunnen groeien om het ondergrondse voedselweb te bouwen. Dit leven ontvouwt zich voortdurend en produceert steeds meer leven. Leven creëert!

Open cyclus

Dit betekent dat de cyclus niet gesloten is maar juist geopend. Dan ontstaat er een systeem van voedsel produceren, waarbij grondstoffen niet worden verbruikt maar gebruikt om er meer van te maken. Dit zijn ecosysteemprocessen zoals fermentatie, fotosynthese en symbiose. Al het leven eet en creëert meer leven. Dit leven zorgt ervoor dat ons voedsel de allerbeste kwaliteit in zich draagt met smaak, geur en beleving. Met deze regeneratieve manier van boeren werken we aan onze toekomst. Een manier van boeren die het leven verbindt en voldoening geeft.

Kruiwagen

Dit gedachtengoed kan wel een kruiwagen gebruiken. Na eerdere succesvolle kruiwagenmarsen zijn we voor 2024 van plan om met kinderen, studenten en kruiwagens met daarin puur voedsel naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis of huisartsenpraktijk te lopen. Hierbij wordt het manifest van het vitale voedsel aangeboden. We willen de verbinding leggen met gezondheid, waarin voeding en beweging een grote rol spelen als het gaat om preventie. We willen dit gaan doen op 22 april: World Earth Day. Een mooie datum om alvast vast te leggen.

We hebben nog wel een route te gaan. Regeneratieve landbouw is een kans. Het zit mooi in het woord agricultuur. We kunnen als agricultuur ons landschap en biodiversiteit verzorgen, humus bouwen, water opslaan en gezond voedsel produceren.