Afzet tafelaardappelen in Noorwegen tot kunst verheven
Het is Bjertnæs & Hoel in Noorwegen, aan het begin van het Oslofjord, gelukt om de consumptie van tafelaardappels (kriel) te laten groeien. Hoe? Door de keten te verkorten: van de miniknollen zelf vermeerderen tot de marketing in de supermarkten. De opvallende marketingstrategie gekenmerkt door een chique verpakking en fel gele trekkers ín de supermarkten, leveren niet alleen meer verkoop van aardappelen op: de supermarkten zien hun gehele omzet stijgen, als er ingezet wordt op de verkoop van de krieltjes.
Met de ‘små potet’ (krielaardappelen) speelt het bedrijf bovendien in op de gemaksvraag van de consument: krieltjes hoef je niet te schillen. Met de bijgeleverde recepten heeft de klant in een handomdraai een gezonde maaltijd op tafel.
Ongeveer één derde van de inwoners van Noorwegen runt een éénpersoonshuishouden. Dagelijks supermarktbezoek is hier heel normaal. Kansen te over, om de consument dus dagelijks te verleiden tot het kopen van een små potet.
Ketenverkorting
Bjertnæs & Hoel beteelt, inclusief huurgrond, 450 hectare. De hoofdtakken zijn krielaardappelen en groententeelt, voornamelijk sla. Het bedrijf wil direct de beste kwaliteit leveren aan de supermarkten. Hiervoor moesten zij terug naar het begin: het pootgoed. Wat zij, sinds een paar jaar onder begeleiding van Eising, zelf telen. Hierdoor hoeft het ingevoerde materiaal niet meer in quarantaine. Via de eigen miniknollenproductie wordt het pootgoed maximaal 3 jaar vermeerderd. Daarna wordt het ingezet als uitgangsmateriaal voor de consumptieteelt. Een grote verbetering: het bedrijf heeft nu een constante hoge kwaliteit, wat uiteindelijk leidt tot een hoger rendement per hectare. Bjertnæs & Hoel kunnen, mede dankzij hun geavanceerde bewaring, jaarrond leveren. De afnemer is zo verzekerd van een lokaal product van hoge kwaliteit.
Ook het wassen en verpakken heeft het bedrijf geheel in eigen hand. Jaarlijks zetten zij op deze manier 3500 ton krielaardappelen weg. 60 tot 70 procent van de door hen geteelde aardappelen is in de maat voor een krielaardappel. De maten 25-32 mm liggen in 450 grams verpakkingen in de supermarkt. De maten 32-38 liggen in 600 grams verpakkingen voor het grijpen. De overige aardappelen worden weggezet in de horeca en maaltijdboxen.
Merk in plaats van kooktype
Anders dan in Nederland, liggen de små potet onder een merk in de winkel. Nederland focust bij tafelaardappels vooral op kooktype. In de rassenselectie ligt de focus voor Bjertnæs & Hoel dan ook op een combinatie van eigenschappen gericht op de consument: smaak, regelmaat van vorm en een aantrekkelijke, heldere schil. Het bedrijf luistert goed naar de wensen van de consument en past de rassenkeuze daar op aan.
tekst gaat door onder foto
Supermarkt naar de boerderij, en boerderij naar de supermarkt
Bjertnæs & Hoel is sterk in verbindingen leggen. Zo organiseren zij dagen voor de consumenten op de boerderij en worden ook de AGF medewerkers uit de supermarkten regelmatig uitgenodigd. Zij krijgen dan uitgebreide voorlichting die zij op de winkelvloer kunnen delen. Om de verbinding visueel te maken groeien er zelfs aardappels ín de supermarkt en trekt een knal gele trekker de aandacht.
Jonge werknemers
Bjerntnæs & Hoel noemt zichzelf ‘een gemeenschap met passie voor landbouw, voedsel en de wereld waarin ze leven.’ Werknemers komen overal vandaan: Polen, Nederland, Vietnam, Duitsland en natuurlijk Noorwegen. De bedrijfscultuur kenmerkt zich door respect en vrijgevigheid. Het bedrijf wil een zinvolle en educatieve werkplek creëren. Volgens Eising is dit ook echt te merken op de werkvloer. De 75 relatief jonge werknemers voelen zich echt verbonden met het bedrijf.
Alle aandacht voor de bodem
Op de Noorse klei wordt een bouwplan aangehouden met veel groenbemesters en granen. Sla en aardappelen zijn de hoofdteelten, vooral sla laat het direct zien als de bodem niet op orde is. De 450 hectare bestaat uit diverse grondsoorten. Het pootgoed staat ver van de andere aardappelen op kleigrond. De krielaardappelen worden op lichtere gronden geteeld. Bij de selectie van percelen worden bodemanalyses uitgevoerd om vervolgens een goed bemestingsplan te kunnen opstellen. Bodemgezondheid staat hoog in het vaandel. Knolziekten als Rhizoctonia, schurft en zwarte spikkel zijn catastrofaal voor de schilkwaliteit. Het bedrijf houdt er hoge duurzaamheidsstandaarden op na, maar is niet gecertificeerd biologisch.
Vorst en groeiseizoen
Een zegen voor de aardappelteelt zijn de koude winters in Noorwegen. Ziekten, ongedierte en schimmels maken dankzij de vorst weinig kans. Ziekten als Phytophthora kennen de Noren ook. Echter, door de strenge winters bevriezen de achtergebleven knollen en dit maakt een bouwplan van 1 op 4 aardappelen mogelijk.
Langs de kust worden de vroege aardappelen al eind maart onder plastic gepoot. Het pootseizoen is lang, maar het groeiseizoen is relatief kort. Door de lange dagen in combinatie met lage stikstofgiften hebben de krielaardappelen na 90 tot 100 groeidagen de gewenste maat al bereikt. Vanaf begin oktober neemt de kans op vorst toe en moet alles van het land zijn.
