Gerlof Pronk en Guus van Imhoff: 'geef meer bekendheid aan de spirituele kant van de landbouw’

„Ik kom niet uit een boerennest. Een boerin tipte mij om de opleiding op Warmonderhof te doen. Ik voelde mij er direct thuis: er bestaat dus zo iets als en geestelijke wereld! Wauw. Docent Tom van Gelder zei toen tegen mij: je hebt geen ADHD, het is de geestelijke wereld die bij je aanklopt.” Die verwondering ervaart Gerlof nog iedere dag op zijn bedrijf. Hij steekt zijn visie en ervaringen dan ook niet onder stoelen of banken. „Ik vind dat biodynamische boeren mogen zeggen dat ze de beste zijn. Er mag meer bekendheid gegeven worden aan de spirituele kant van de landbouw. Het gaat niet alleen om de voedingsstoffen, maar om de liefde en het licht in onze voeding. We hebben een hele intieme band met onze voeding, hier zouden we meer ontzag voor moeten hebben.” Terwijl Gerlof dit verteld, spat zijn enthousiasme er van af. Gerlof brengt zijn visie tot uiting op De Naoberhoeve. Een gemengd biodynamisch landbouwzorgbedrijf in Echten (DR).

Guus van Imhoff is ‘een tweede generatie Warmonderhoffer’. Zijn ouders zijn namelijk ook oudleerling op de enige opleiding in Nederland voor BD landbouw. Letterlijk en figuurlijk zijn de BD principes hem met de paplepel ingegoten. Als jonge jongen werkte hij op het gangbare melkveebedrijf van de buurman, ‘daar heb ik het vak geleerd’. Mede hierdoor heeft Guus een brede blik op de landbouw ontwikkeld. „Ik kan goed met gangbare boeren. Ik vind het mooi om bruggen te slaan. Niet te schreeuwen dat het anders moet, maar voor te leven hoe het anders kan.” Dat bewijst hij dagelijks: Guus melkt met 50 koeien 300.000 kg melk per jaar, op gemengd BD bedrijf De Vijfsprong in Vorden (GD). Hier gaan zorg én landbouw hand in hand.

tekst gaat door onder foto

Doorontwikkelen

BD landbouw is volgens Guus in eerste instantie een antwoord dat naadloos past op allerlei landbouwkundige en maatschappelijke vragen die er nu leven. Hij vindt het niet zaligmakend. Ook de BD landbouw moet in zijn optiek blijven door ontwikkelen, maar wel op eigen kracht. Wachten op het beleid vanuit de politiek is volgens hem geen optie. De ethische omgang met dieren is voor hem een belangrijk vraagstuk. Hij vraagt zich hardop af: hoe gaan we bijvoorbeeld om met de slacht? Welke plaats krijgt het dier op het bedrijf? De eiwittransitie is ingezet, maar wat betekend dat? Vraagstukken waar volgens hem de BD landbouw mee aan de slag moet gaan. En, drukt hij andere BD boeren op het hart: „Neem je directe omgeving mee. Het kan toch niet anders, dan dat over 30 jaar de hele landbouw biologisch is. Dan krijg je als BD landbouw een hele andere positie in markt en maatschappij”.

Gerlof doet ook een oproep aan de BD beweging: laat van je horen. Consumenten moeten volgens hem meer in aanraking komen met deze vorm van landbouw. „Leg als boer de intieme verhouding met je bedrijf bloot. Ja, soms denken de mensen ‘wat een gek’, maar dat maakt het juist leuk.” Pronk geeft aan dat hij regelmatig reguliere boeren ontvangt op zijn bedrijf. „Men ziet dat er iets ‘geks’ gebeurd. Sommigen hebben niks met mijn bedrijfsvoering. Anderen vinden het een leuke gekkigheid.”

De landbouwcursus

100 jaar geleden legde Rudolf Steiner de basis van de BD landbouw, met acht voordrachten over de landbouw. Deze voordachten zijn gebundeld in een boekwerk dat tegenwoordig bekend is als ‘de landbouwcursus’. Gerlof pakt de landbouwcursus er regelmatig bij. Het zit voor hem vol met ‘raadsels’ en brengt elke keer nieuwe inzichten. „Elke keer denk ik: ‘he, dit heb ik toch al gelezen?’, maar telkens ontvouwd zich weer een nieuwe opening. Ik integreer wat ik leer uit de landbouwcursus in mijn manier van werken”.

Guus moet bekennen dat hij in zijn studietijd ‘niet rijp was’ voor de landbouwcursus. Nu ziet hij in dat Steiner een vooruitziende blik had op bijvoorbeeld het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Guus vindt het mooi om te balanceren tussen het basale boerenwerk en het geestelijke stuk. „Ik denk vanuit het ambacht, maar het houdt niet op bij het fysieke dat je kunt waarnemen. Het is én de geestelijke kant van de landbouw én het werk zelf. In deze tijd, waarin het businessmodel vooropstaat, vind ik het belangrijk om vanuit de inhoud te blijven denken en om verwonderd te blijven. Het is de opdracht om écht vanuit jezelf te werken.” Guus doet dat door zijn verantwoordelijkheid te nemen. „Als boer neem je verantwoordelijkheid voor de kwetsbare: de bodem, de planten, de dieren en de mensen”.